Het melkmeisje en Meisje met de parel zijn wereldberoemd, maar wat weten we van de man die ze maakte? Geen zelfportretten, geen brieven, geen aantekeningen; een klein oeuvre is alles wat Johannes Vermeer naliet. Er worden ruim dertig schilderijen aan hem toegeschreven, waarvan de meeste zich buiten Nederland bevinden.
In februari 2023 komt een groot aantal Vermeers ‘thuis’ in hetRijksmuseum voor wat de grootste Vermeer-tentoonstelling ooit moet worden. In Dicht bij Vermeer volgt filmmaker Suzanne Raes de betrokken conservatoren in hun missie dit voor elkaar te krijgen: ze willen het verhaal van Vermeer op een nieuwe, completere manier vertellen. Maar musea die een Vermeer bezitten laten hun kwetsbare publiekslievelingen niet graag gaan. Het vereist stille diplomatie en innovatief transport om ze over te halen. Voor Gregor Weber, wereldwijd vermaard Vermeerkenner is deze tentoonstelling het sluitstuk van zijn carrière. De tentoonstelling over zijn lievelingsschilder is zijn grote droom: “Zoiets kan je blik op de werkelijkheid voorgoed veranderen.”
Door moderne scantechnieken is het onderzoek naar Vermeer het laatste decennium in een stroomversnelling gekomen. In de film kijken we mee hoe een aantal topschilderijen van Vermeer verflaag na verflaag minutieus wordt onderzocht. Zo dringen we langzaam door in het hoofd van de schilder, proberen zijn beslissingen te begrijpen en er ook achter te komen hoe het kan dat Vermeer de werkelijkheid zo anders in beeld bracht dan zijn tijdgenoten. Nieuwe resultaten leveren opwindende conclusies op: Abbie Vandivere, hoofd restaurator van het Mauritshuis, weet met haar team onbekende feiten over Meisje met de parel naar boven te krijgen. Twijfelgevallen krijgen mogelijk het stempel ‘Vermeer’, terwijl een ander schilderij voor opschudding zorgt omdat het niet van Vermeer lijkt te zijn. Gaandeweg komen we steeds meer te weten over hoe Vermeer werkte, wat zijn eigen aanpassingen waren en wat die van anderen en leggen we iets van het geheim van de meester bloot.
Via de nieuwe ontdekkingen en een aantal hartstochtelijke liefhebbers toont deze film het werk van Vermeer zowel in de stappen die hij maakte als op de vierkante millimeter. Dicht bij Vermeer is een film over de liefde voor schilderkunst en de anatomie van een schildergenie.
Suzanne Raes won een Gouden Kalf voor haar korte documentaire De tegenprestatie, ontving een IDFA Audience Award voor Boudewijn de Groot – Kom nader, terwijl haar zwemfilm 0,03 seconde een Kristallen Film kreeg. Verder maakte Raes recent onder meer Twee mannen, Jochem Myjer – Nog eentje dan en Ganz: How I Lost My Beetle.
