For Sama begint in 2012 met de Arabische Lente wanneer studenten aan de Universiteit van Aleppo, waaronder regisseur Al-Kateab, denken het regime van Assad omver te kunnen werpen. Zij trouwt met de recent afgestudeerde arts Hamza en filmt in zijn ziekenhuis. Door Assad en Poetin wordt de stad steeds verder in puin gegooid en de situatie in het ziekenhuis wordt met de dag moeilijker: twee kinderen die hun kleine broertje binnenbrengen die even buiten was gaan spelen, een zwaargewonde zwangere vrouw met een spoedkeizersnede. Ze blijven filmen totdat er in 2016 een gedwongen evacuatie van de verwoeste stad plaatsvindt.
For Sama en The Cave waren te zien op het documentairefestival IDFA. Beide films spelen zich voornamelijk af in een ziekenhuis, waar het personeel onder onvoorstelbare omstandigheden moet werken. Ook For Sama toont verschrikkelijke beelden. Wanneer twee kinderen hun kleine broertje het ziekenhuis binnenbrengen – de kleuter was net even naar buiten gelopen toen de bommen vielen – is hun verdriet hartverscheurend. Nog moeilijker om aan te zien is een scène waarin een hoogzwangere, zwaargewonde vrouw een spoedkeizersnede krijgt. Het is een tafereel dat je niet meer vergeet.
For Sama en The Cave zijn bijzonder knap gemaakte, meeslepende documentaires. Toch doemt de vraag op wie er wil kijken naar deze zware kost. Waarom jezelf dwingen tot een confrontatie met de hel op aarde?
Het antwoord is simpel: het is nodig. In een opinieartikel voor de Amerikaanse nieuwssite Daily Beast schreef Amani Ballour, de moedige arts uit The Cave, dat we niet moeten wegkijken. Dat Assad met steun van Poetin moedwillig ziekenhuizen en scholen heeft gebombardeerd, dat hij chemische wapens heeft gebruikt tegen vrouwen en kinderen: het zijn oorlogsmisdaden die niet mogen worden vergeten. Waad el-Kateab hield in een interview eenzelfde pleidooi. ‘We hebben het nodig dat mensen ons zien, dat ze getuige zijn van de situatie in Syrië en voelen wat het betekent.’
‘Filmen!’, roept een vrouw in For Sama wanneer haar zoon is overleden in het ziekenhuis. ‘Film dit!’ De moeder schreeuwt het uit van verdriet, maar wil dat de camera op haar gericht blijft. Het lot van haar en haar kind moet door de wereld worden gezien.
De films hebben bovendien een voordeel boven nieuwsbeelden: ze vertellen een verhaal dat meerdere jaren beslaat en op geen andere manier verteld had kunnen worden. Journalisten hadden nauwelijks toegang tot de belegerde gebieden.