O, Collecting Eggs Despite the Times
Nederland | 2021 | Pim Zwier | 80 min.
Van de doorschijnend geelbruine eieren van de Tibetaanse lammergier tot het ei van de Britse zeekoet met zijn Jackson Pollockachtige spetters – de Duitse ornitholoog Max Schönwetter (1874-1961) verzamelde ze allemaal. Hij maakte zijn levenswerk van de oölogie, zoals de wetenschap van het ei wordt genoemd. Schönwetter ordende de wereld van het ei terwijl in de wereld om hem heen aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog de chaos uitbrak.
Archiefbeelden van de turbulente buitenwereld contrasteren met nagespeelde beelden uit de werkkamer van Schönwetter. Op straat marcheren de nazi’s, binnen meet hij de eitjes van de oostelijke baardgrasmus. Zijn correspondentie met medewetenschappers en verzamelaars (te horen in voice-overs) schetst de tijdgeest en de monomane verzameldrang van Schönwetter en zijn collega’s. Zo bericht een soldaat aan het Fins-Russische front opgetogen over de sneeuwhoeneieren die hij tussen de gevechten door vond.
Prachtige close-ups van de eieren uit de verzameling van Schönwetter (hij had er 19.206) zijn tijdloos in al hun gevlekte, bespikkelde, gestippelde en kleurrijke schoonheid.
Winnaar van de IDFA Award for Best Directing in de Envision Competition
Handbook
Duitsland, Belarus | 2021 | Pavel Mozhar | 26 min.
Hoe sla je een demonstratie neer? Handbook geeft bijna letterlijk antwoord op deze vraag. Bijna, want in deze trefzekere instructievideo vallen geen echte klappen.
Augustus 2020. Terwijl in Minsk de protesten tegen de omstreden herverkiezing van president Loekasjenko aanzwellen, volgt de Belarussische Pavel Mozhar op zijn kamer in Berlijn de ontwikkelingen in zijn geboorteland. Zo’n zevenduizend demonstranten werden in die dagen door de beruchte oproerpolitie OMON opgepakt.
In de honderden getuigenissen die er op internet te vinden zijn, ziet Mozhar een systematiek achter de onderdrukking. Zijn tot studio omgetoverde kamer dient als ruimte waarin hij de getuigenissen nauwgezet laat naspelen door een in het zwarte geklede ‘politieagent’ met bivakmuts, en vier in identieke jeans en shirts gehulde ‘arrestanten’. Het resultaat is pijnlijk instructief.
Winnaar van de IDFA Award for Best Short Documentary
Where Are We Headed
Belarus, Rusland | 2021 | Ruslan Fedotow | 63 min.
In Moskou komt alles en iedereen samen in de ondergrondse gangen van de metro. Een als kerstman verklede accordeonist praat met een getroebleerde passagier over Dostojevski, het universum en de Russische ziel; feestgangers zingen uit volle borst het nieuwe jaar toe; een reuzeballonverkoper probeert tevergeefs zijn waar te slijten.
Tegen de achtergrondmuziek van piepende en krakende treingeluiden is de toeschouwer voyeuristisch getuige van alles wat hier gebeurt – van details als een knipperende lamp of een slapend kind tot een spontane dans bij de straatmuzikant of een oplaaiende politieke discussie.
De metrogangen vormen een daglichtloze samenleving op zichzelf, een niemandsland waarin het haast onbelangrijk lijkt waar iedereen toch naartoe moet. De met marmeren wanden en gouden lampen versierde stations vormen het perfecte theatrale decor voor de tragikomische voorstelling die zich er doorlopend afspeelt, en waarin de opnames van de kleurrijke metropassagiers oogstrelende miniatuurtjes zijn.
Winnaar van de IDFA Award for Best First Feature en de IDFA Award for Best Cinematography
Children of the Mist
Vietnam | 2021 | Diem Ha Le | 93 min.
Di is een meisje van twaalf uit de in nevelen gehulde bergen van Noord-Vietnam. Ze behoort tot de Hmong, een etnische minderheid waar meisjes al op heel jonge leeftijd trouwen. Vaak gaat hieraan een controversiële bridenapping vooraf, waarbij het meisje door haar toekomstige echtgenoot “ontvoerd” wordt op oudjaarsavond. Hierna volgen onderhandelingen tussen de families.
Zo verging het ook Di’s zus en hun moeder. Het voelt dan ook niet gek dat de vrouwen en meisjes, bij wijze van voorbereiding, zonder gêne met elkaar praten over seks en het getrouwde leven. Maar Di gaat ook naar school en daar leert ze heel andere mores. En op haar manier probeert zelfs Di’s moeder haar dochter te waarschuwen voor een kindhuwelijk.
Een verhaal over de botsing tussen oude gebruiken en moderne waarden, op een plek waar kinderen uit een traditionele cultuur ook toegang hebben tot de buitenwereld. Regisseur Diem Ha Le maakte van haar eerste lange documentaire een aangrijpende film over de uitdagingen waar een jong Hmong-meisje voor wordt gesteld, maar vooral over een tiener met een uitgesproken karakter, die niet alleen slachtoffer is.
Winnaar van de IDFA Award for Best Directing in de International Competition