De jongen heeft geen naam. Hij wordt doorgegeven, verkocht, en reist alleen. Hij spreekt nauwelijks, alleen een schreeuw: ‘Ik wil naar huis.’ Dat is begrijpelijk als we zien wat hij allemaal meemaakt. Maar waar is zijn thuis?
The Painted Bird is gebaseerd op de gelijknamige roman van Jerzy Kosiński uit 1965. Degenen die dit meesterlijke en tegelijkertijd gruwelijke boek kennen, zullen begrijpen dat de verfilming ervan niet eenvoudig moet zijn geweest. Het verhaal is gesitueerd in Oost-Europa aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. Waar precies laat de regisseur in het midden; ook aan de taal is dit niet af te leiden, omdat voor de film een soort Slavisch Esperanto (het Interslavisch) is gebruikt.
Het verhaal in het kort, voor wie het boek niet kent: tijdens de Tweede Wereldoorlog verblijft een Joodse jongen bij zijn pleegmoeder in Oost-Europa. Als zij komt te overlijden, moet hij het alleen zien te redden. Geteisterd door honger en kou trekt hij, mishandeld en weggejaagd door de primitieve bevolking, van dorp tot dorp. Ondertussen is hij getuige van het angstaanjagende geweld van de brute Russische en Duitse soldaten. Tegen het einde van de oorlog hebben de zware jaren hun sporen op de jongen achtergelaten en is hij voorgoed veranderd.
Meer dan een oorlogsfilm is het een mozaïek van vertellingen die tezamen de diepere lagen van de menselijke ziel laten zien. De kijker is, met de jongen, getuige van beestachtige gruwelijkheden. Daarnaast zien we hoe gemakkelijk het is om lief te hebben en te vertrouwen. Er lijkt ook hoop te gloren.
De Tsjechische regisseur Václav Marhoul vertelt het verhaal van de jongen in pure en krachtige zwart-witbeelden. Naast de hoofdrol van Petr Kotlár (een natuurtalent) duiken in de cast ook de klinkende namen op van Harvey Keitel, Udo Kier, Stellan Skarsgård en Barry Pepper.